Miechowice - niezwykłe bogactwo naturalne Miechowickiej Ostoi Leśnej

 Dzisiaj chciałbym zwrócić uwagę na niezwykłe bogactwo naturalne jakie  mamy na wyciągnięcie ręki. A jest nim ciemiężyca biała lub zielona, która ozdabia swoimi zielonymi liśćmi Miechowicką Ostoję Leśną. Ciemiężyca, znana również jako Veratrum album, to roślina wieloletnia z rodziny melantkowatych. Występuje głównie w Europie, Azji Mniejszej, Azji Centralnej, na Kaukazie oraz Syberii.  W Polsce jest raczej rzadko spotykana, a jej największe skupiska znajdują Tatrach, Sudetach, w Bieszczadach oraz na pogórzu i Lubelszczyźnie.

Roślina ta ma charakterystyczne grube, owłosione łodygi, które mogą osiągać wysokość do 1,5 metra. Jej liście są szerokoeliptyczne na dole, a górne węższe i jajowato lancetowate. Kwiaty na ogół są  pachnące, zebrane w wiechowate kwiatostany o barwie żółtej lub białej.

Ciemiężyca w Dolinie Trzech Stawów w Miechowicach

Ciemiężyca biała jest objęta ochroną gatunkową w Polsce ze względu na jej rzadkość oraz trudności w adaptacji do zmieniających się warunków siedliskowych. Co ciekawe, roślina ta posiada właściwości lecznicze, ale jest również trująca, co wymaga ostrożności w jej stosowaniu i nie należy jej zrywać, a szczególnie tej dziko rosnącej. 

Stosowana była dawniej w medycynie ludowej, np. do znieczulania i leczenia wszawicy, a obecnie wykorzystywana jest w produkcji leków na nadciśnienie i rzucawkę. Warto jednak pamiętać, że wszystkie części ciemiężycy są trujące i należy zachować ostrożność przy jej stosowaniu.  Roślina objęta jest w Polsce ochroną od 1957 roku. W latach 1957–1995 znajdowała się pod ochroną częściową, następnie w latach 1995–2014 pod ochroną ścisłą, by od 2014 roku ponownie trafić pod ochronę częściową. Zagrożeniem jest zbiór rośliny dla potrzeb przemysłu farmaceutycznego, zagrożone są głównie stanowiska na niżu. Liczne stanowiska w Polsce są chronione na terenach górskich parków narodowych oraz w Poleskim i Roztoczańskim Parku Narodowym.  

Jako ciekawostkę dodam, że na terenie Miechowickiej Ostoi Leśnej,  w towarzystwie ciemiężcy i konwalii majowej rośnie inny nawykłe ciekawy eunemid - i to na skale Polski, ale o tym następnym razem ;) 

Krynica-Zdrój - Nikifor ozdoba kurortu

Istnieje powiedzenie, że "człowiek pokorny potrafi nabyć mądrości, a głupi wszystko wie najlepiej" i chyba cos w tym jest. Tym wstępem chciałem nawiązać do postaci jaką był pogardzany i pokorny człowiek,  który został doceniony pod koniec swego życia, natomiast po śmierci przynosi dochody miejscom, z którymi był związany. 

Chodzi o człowieka, którego część ludzi kojarz i mnie sie wydawało,  że trochę go znałem, czytając to i owo.  Ale jak się okazuje, że były to zaledwie zarysy. Dlatego szacunek dla tego człowieka nakazuje przynajmniej napisać post na blogu. Ta postacią jest Nikifor Krynicki. 

  Pomnik ,,Nikifora Krynickiego" (Epifaniusza Dworniaka) znajduje się  przy samym wejściu na deptak tuż obok dolnej stacji kolejki na Górę Parkową. Postać słynnego malarza prymitywisty została odlana z brązu. Nikifor został przedstawiony tak, jak przez wiele lat widzieli go mieszkańcy miasta i kuracjusze – na ławeczce, z pędzlem w dłoni, w towarzystwie bezpańskiego psa. Na tablicy umieszczono imię Nikifora pisane w języku polskim i łemkowskim. 

Pomnik a bardziej ławka ,,Nikifora Krynickiego"  wykonany jest z brązu i przedstawia postać słynnego krynickiego malarza samouka. Pokazuje malarza, który siedzi z pędzlem w dłoni na murku, a obok niego pies, który jest symbolem wierności i przywiązania. Nikifor bowiem był związany z  Krynicą, ponieważ po śmierci matki łatwiej można było przetrwać II wojny światowe i niełatwy okres socjalizmu. U stóp artysty widniej również walizka, z którą ponoć nigdy się nie rozstawał. 

Tak jak bezpański był Nikifor, tak towarzyszył mu inny bezpański bezimienny przyjaciel,   widoczny na zdjęciu. 

Pomnik jest dziełem krakowskiego rzeźbiarza prof. Czesława Dźwigaja. Rzeźbiarz starał się oddać Nikifora, takiego jak widział go na swoich zdjęciach Marian Włosiński, prawny opiekun Nikifora. Profesor Dźwigaj, przygotowując projekt rzeźby, korzystał z tych archiwalnych fotografii. 

 Pomnik został odsłonięty 9 września 2005 roku przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego oraz prezydenta Litwy Valdasa Adamkusa,   gościa XV Forum Ekonomicznego, dokładnie w 110 rocznicę urodzin Nikifora.

W tym niebieskim domu jest teraz muzeum Nikifora, o którym w następnym poście

Wille - Litwinka i Węgierska Korona, która dalej działa, ale nie ma juz Litwinki. Na jej miejscu w tej chwili w willi Romanówka dział muzeum Nikifora [ zdjęcie archiwalne Fotopolska.eu]

Według pierwszego zamysłu, pomnik miał stanąć w miejscu, gdzie Nikifor był widywany najczęściej, czyli przy ulicy Pułaskiego niedaleko Łazienek Mineralnych. Gdyby Nikifor stanął na ul. Pułaskiego, byłby rzeźbą plenerową jakich wiele. Tutaj natomiast, poprzez otoczenie zieleni, wybrukowane podejście i ustawienie na specjalnie zbudowanym murku, rzeźba stała się pomnikiem, który jest dostrzeżony przez wielu przechodniów, dzieki czemu mogą się zastanowić na losem i dorobkiem tego skromnego i pogardzanego człowieka, który został wielkim  i cenionym artystą dopiero tak naprawdę po śmierci.