Beskid Śląski - na Skrzyczne (część pierwsza)

 Sporo czasu upłynęło od momentu, kiedy byłem tu po raz ostatni. W Beskidzie Śląskim zawsze odstraszały mnie tłumy ludzi, których w Wiśle, Ustroniu czy Szczyrku nie brakowało.  Jednak oglądając relację z wycieczek, zatęskniłem za Skrzycznem i rozległymi widokami.

 Kiedy skończył się sezon wakacyjny odwiedziłem Szczyrk, który stanowił bazę do wyjścia na trasę wycieczki.

Trasa: Szczyrk: Przełęcz Salmopolska (Biały Krzyż) - Malinów - Malinowska Skała - Małe Skrzyczne - Skrzyczne - Lanckorona - Szczyrk

Beskid Śląski to pasmo górskie w Karpatach Zachodnich, które rozpościera się pomiędzy doliną Olzy i Przełęczą Jabłonkowską na zachodzie, Przełęczą Koniakowską na południu, doliną Soły, Kotliną Żywiecką i Bramą Wilkowicką na wschodzie i opada na północ w kierunku Pogórza Śląskiego. 

Otaczają go krainy: na północy Pogórze Śląskie, na wschodzie Kotlina Żywiecka  i Beskid Żywiecki. Z kolei na zachodzie Beskidy Morawsko-Śląskie i Pogórze Morawsko-Śląskie, które znajdują się na terytorium Czech.
Pod względem podziału administracyjnego Beskid Śląski leży na terenie powiatu cieszyńskiego, do którego należą gminy: Ustroń, Wisła, Brenna i Istebna oraz częściowo na terenie powiatu bielskiego, do którego należy Gmina i od niedawna miasto Szczyrk.

Szczyrk jest świetnie skomunikowany z Bielskiem Białą, skąd autobusem PKS lub z pomocą prywatnego przewoźnika łatwo można tu dojechać. 

My też skorzystaliśmy z komunikacji publicznej, by dojechać na Biały Krzyż od słynnej karczmy w Szczyrku, gdzie  wielu znanych celebrytów pozostawiło swoje odciski dłoni. 

Karczma - Gospoda Polska, gdzie gościło wiele polskich i zagranicznych gwiazd, które pozostawiły po sobie ślad w postaci odciśniętych dłoni w masie gipsowej. Odciski wyeksponowano na ścianach obiektu.

Kierunek Malinowska skała.

 Przełęcz Salmopolska (Przełęcz Salmopol, Biały Krzyż) – przełęcz położona na wysokości 934 m n.p.m. w paśmie Baraniej Góry zwanym także Wiślańskim, w Beskidzie Śląskim. Jest obok przełęczy Kubalonka istotną przełęczą komunikacyjną w tym paśmie – przebiega przez nią droga z Wisły do Szczyrku.

Zwyczajowa nazwa Biały Krzyż pochodzi od białego, drewnianego krzyża, znajdującego się tuż nad drogą na samej przełęczy. Zasadniczo odnosi się do miejsca w otoczeniu krzyża, jednak często jest odnoszona (niewłaściwie) do samej przełęczy.

Nazwa Salmopol dotyczy również osady, położonej poniżej przełęczy po stronie doliny Żylicy, tworzącej niegdyś osobną miejscowość, a obecnie należącą do Szczyrku. Salmopol mieli założyć ewangelicy ze Śląska Cieszyńskiego, uchodzący w te rejony przed prześladowaniami religijnymi.

W 1771 r. przez Przełęcz Salmopolską wycofywali się na Śląsk Cieszyński konfederaci barscy z litewskiej dywizji Szyca, ścigani po przegranej bitwie w Szczyrku przez przeważające siły rosyjskie.

Tuż obok krzyża w 1932 r. niemieckie towarzystwo turystyczne Beskidenverein zbudowało stację turystyczną, nazywaną "Gospodą Antoniego" lub po prostu "Białym Krzyżem". Obecnie znajduje się tu zajazd "Biały Krzyż", drewniany bar, parking oraz przystanek autobusowy.
 W latach 1965-68 wybudowano przez przełęcz atrakcyjną krajoznawczo szosę, łączącą bezpośrednio Szczyrk z Wisłą. Szosa wspina się ze Szczyrku przez Salmopol w górę sześcioma zakosami, przechodzi przez przełęcz na stronę doliny Brennicy, po czym przekracza odgałęziający się tu grzbiet pasma Równicy i, trawersując zachodnie stoki Malinowa, śmiało opada do doliny Malinki. 

Drogę tę, długości 13 km, wybudowaną kosztem 30 mln ówczesnych złotych, oddano do użytku 22 lipca 1968 r. Przełęcz Salmopolska stała się w ten sposób najwyższą dostępną komunikacyjnie przełęczą w Beskidzie Śląskim, zaś po Przełęczy Lipnickiej (Krowiarki) u stóp Babiej Góry – drugą w całych polskich Beskidach.

Szlak im. Stanisława Huli ma 31 km długości. Można go pokonać za jednym razem, maszerując 11 godzin, lub zaliczać poszczególne fragmenty. Trasa zaczyna się obok Urzędu Miasta w Szczyrku, gdzie znajdują się tablica informacyjna i obelisk poświęcony patronowi szlaku, wykonany z dwóch wielkich kamieni spod Skrzycznego.

Dalej przez Zapalenicę pójdziemy na Skrzyczne, Małe Skrzyczne, Malinowską Skałę, Malinów, Przełęcz Salmopolską, Kotarz, Beskid Węgierski, Przełęcz Karkoszczonkę, Klimczok i wrócimy do centrum Szczyrku.

Trasę poprowadzono istniejącymi już szlakami turystycznymi, ale ustawiono na niej tablice informacyjne i z panoramą widoków. Po drodze turyści będą mogli odpocząć i posilić się na specjalnie zamontowanych ławkach ze stolikami lub schronić się pod zbudowanymi wiatami. Trasa została również opisana w języku czeskim.

Podejście pod Malinów

Malinów (1115 m n.p.m.) – płaskie, rozległe wzniesienie w paśmie Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, w grzbiecie biegnącym od Malinowskiej Skały ku Przełęczy Salmopolskiej.

 Widok w kierunku północnym na pasemko Beskidu Węgierskiego i pasmo Klimczoka i Magury

 W tle Czantoria oraz Równica i Orłowa

 Goryczka Trojeściowa

 Iść ciągle iść...

 Wrzosowisko

 Na szlaku mało turystów

 Czantoria i Mała Czantoria

 

W zboczach góry znajduje się szereg jaskiń, w tym najdłuższa jaskinia polskiego fliszu karpackiego - Jaskinia Wiślańska o łącznej długości korytarzy 2073 m, a także druga co do długości jaskinia fliszowa – Jaskinia Miecharska o długości korytarzy 1808 m. 

Na południowym stoku góry, tuż pod grzbietem od strony Wisły Malinki, znajduje się otwór wejściowy znanej Jaskini Malinowskiej, chronionej jako pomnik przyrody, lecz udostępnionej do zwiedzania.

 Malinów - skrzyżowanie szlaków

 
Przez Malinów przebiega czerwony szlak z Przełęczy Salmopolskiej na Malinowską Skałę. Na szczycie kończy się szlak zielony ze Szczyrku Soliska.

 Widoki na południe

 Pusty grzbiet od Małego Skrzycznego aż po Skrzyczne 1257 m.

Szczyt Malinowa jeszcze na początku lat 90. XX w. w całości porośnięty był lasami świerkowymi. Dziś pokryty jest wielkimi wyrębami, z których można oglądać panoramy na Pasmo Czantorii i Stożka, Klimczok, Kotarz, Skrzyczne oraz Szczyrk.

 Zielony Kopiec na ostatnim planie

 Skrzyczne

 Barania Góra w tle

 Beskidy pocięte są leśnymi drogami, które wiją się niczym serpentyny

 Pasmo grzbietowe Skrzycznego

 Pasmo Cieńkowa i dolina Malinki

 Kozińce oraz pasmo Stożka i Kiczor

 Grzbietowa część Malinowa zbudowana jest z występujących tylko w tej części Beskidu Śląskiego tzw. zlepieńców z Malinowskiej Skały. Na stokach liczne wychodnie skalne w formie m.in. baszt i ambon, dochodzących do 9 m wysokości i 120 m długości.

 Malinowska Skała

 Pasmo Cieńkowa i nad nim Barania góra 1220 m.

 Obraz olejny

 Widok na Malinowską Przełęcz

 Wierzchołek Malinowa od strony południowej

Dolina Malinki oraz grzbiet Cieńkowa, Kozińców, Smrekowca, a na ostatnim planie Pasmo Stożka z Cieślarem i Soszowem.

Dolina Malinowskiego Potoku widziana z Malinowskiej Skały. Po lewej opadający ku dolinie stok Równi 850 m. Po prawej na pierwszym planie szczyt Kościelca, a dalej to grzbiet Ostrego i Murońki.

 Malinowska Skała (1152 m n.p.m.) – zwornikowy szczyt w głównym grzbiecie pasma Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Ku północnemu zachodowi biegnie od tej kulminacji grzbiet przez Malinów ku Przełęczy Salmopolskiej, ku południu – grzbiet ku Baraniej Górze. Na północ odchodzi od Malinowskiej Skały grzbiet ku Skrzycznemu, zaś ku wschodowi wybiega krótki grzbiecik Kościelca.

 Masyw Malinowskiej Skały – jak i cały grzbiet, biegnący od niej przez Malinów i Przełęcz Salmopolską aż po Kotarz – zbudowany jest z tzw. zlepieńców z Malinowskiej Skały. Skała ta, tworząca nieciągły poziom składający się z szeregu izolowanych soczewek, spotykana jest tylko w Beskidzie Śląskim oraz Beskidzie Śląsko-Morawskim w najwyższej części górnych warstw godulskich. Są to drobno- i średnioziarniste zlepieńce kwarcowe, zawierające liczne okruchy łupków mikowych, granitów i ziarna skaleni. Składniki te można bez trudności wyróżnić w litej płycie, pokrywającej szczyt Malinowskiej Skały lub też dostrzec – jako produkt współczesnego wietrzenia – wśród żwiru pokrywającego ścieżkę.

 Kościelec

 Kościelec (1019 m n.p.m.) – szczyt wieńczący krótki grzbiet górski w Beskidzie Śląskim, odchodzący w kierunku wsch. od Malinowskiej Skały. Ramię Kościelca opada stromymi stokami ku dolinkom dwóch opasujących go ściśle potoków: Malinowskiego Potoku na północy i Leśnej na południu.

Na grzbiecie Kościelca znajduje się kilka mocno zarastających już polan, a na szczytowym spiętrzeniu góry wychodnia skalna. Wychodnię tworzą dwie wybitne ambony o wysokości kilkunastu metrów, często wykorzystywane przez amatorów wspinaczki. W pobliżu znajduje się zresztą znacznie więcej wychodni skalnych, zbudowanych z charakterystycznych zlepieńców, zwanych „zlepieńcami z Malinowskiej Skały”. W jednej ze skałek znajduje się jedyne w Beskidzie Śląskim okno skalne.

W lesie w odległości 200–300 m na południe od szczytu znajduje się kilka grup skałek, w których odnaleziono 3 niewielkie jaskinie: Jaskinia w Kościelcu I (długość korytarzy ok. 13 m), Jaskinia w Kościelcu II (długość korytarzy ok. 14 m), Jaskinia w Kościelcu III (długość korytarzy ok. 6 m), a także kilka mniejszych schronisk skalnych. Mur skalny opada też na północny wschód od szczytu.

Południowymi stokami Kościelca biegnie żółty szlak turystyczny z Ostrego na Malinowską Skałę.

Ok. 60 m na północ szczytu, tuż przy szlaku turystycznym, zlepieniec ten buduje sporą wychodnię skalną w kształcie rozczłonkowanej ambony długości 13 m, szerokości 5 m i wysokości ok. 5 m. Na ścianach wychodni widać interesujące formy wietrzenia, m.in. dość głęboką niszę. Wychodnia na Malinowskiej Skale jest co najmniej od połowy XX w. jednym z najlepiej rozpoznawalnych symboli Beskidu Śląskiego. Jej fotografie znajdują się praktycznie we wszystkich publikacjach krajoznawczych opisujących te góry, jest też przedstawiana na niezliczonych wzorach kart pocztowych. Od 1977 r. wychodnia ta jest objęta ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej.

 Pierwsza część obejmuje trasę od )( Salmopolskiej do Malinowskiej Skały, a następna będzie od Malinowskiej Skały do Szczyrku.
Źródła: wikipedia.pl

CDN>