Bolesław - klasycystyczny dwór z XIX w.

 Powiem szczerze, że Drogą Olkuską - jak jest nazywana droga DK 94, łącząca min. Bytom i Kraków, przejeżdżałem niezliczone ilości razy, a nie wiedziałem, że zaledwie kilkaset metrów od węzła Bolesław, istnieje bardzo ciekawa budowla otoczona osobliwym parkiem. Co więcej, miejsce to ma swoją ciekawą historię.

Portyk i fronton dworu widziany od strony ul. Głównej 

Dwór widziany od strony parku. 

Jak wspominają wcześniejsze źródła, w centralnym miejscu obecnego parku wybudowany był okazały pałac z XVII w., który nie dotrwał do naszych czasów, ale nieopodal pałacu  wybudowano nowy obiekt. Jest to obecny neoklasycystyczny dwór, który pochodzi z połowy XIX wieku. Od 1842 r. był w rękach Eleonory Agnieszki z Łęckich, w 1867 r. dobra bolesławskie nabył przemysłowiec Gustaw de Kramsta. Po śmierci Kramsty dobra wraz z dworem dziedziczą jego dzieci. W 1891 r. dobra ziemskie wraz z kopalniami przechodzą na własność Spółki Akcyjnej „Towarzystwo Sosnowieckich Kopalni i Zakładów Hutniczych”.

Z boku dworu mieści się restauracja Sorrento 

 W tamtym czasie dworek przeznaczono na mieszkania dla zawiadowców kopalń. Od 1942 r. do 1945 r. dwór zajmowali Niemcy, a po wojnie teren z dworem przeszedł na własność skarbu Państwa. W latach 1962-1969 w dworze mieściła się izba porodowa, natomiast w latach 1976-1977 posterunek Milicji Obywatelskiej, potem MGOK w Bukownie z siedzibą w Bolesławiu. Po 1945 r. wnętrza dworu było poddane kilku przebudowom w wyniku, których zatarty został pierwotny układ przestrzenny. W 2008 r. po długotrwałej renowacji obiekt oddano do użytku i umieszczono tu Centrum Kultury im. M. Płonowskiej, oferując szeroką gamę usług kulturalnych. Od strony północnej znajdują się tereny dawnego ogrodu przechodzącego od południa w rozległy 4 hektarowy park, oraz od strony wschodniej zachowały się zabudowania gospodarcze, w których jeszcze do lat 90-tych mieściła się piekarnia, biura oraz restauracja. Budynki należały do GSSCH w Bolesławiu. 

Park w z widocznym wzniesieniem, które stanowi pozostałości po dawnym pałacu. Do dzisiaj można dostrzec pozostałości i piwnice. 

Dawne zabudowania folwarczne, w których po wojnie mieściły się piekarnia, restauracja oraz biura spółdzielni GS 

Natomiast sam dwór pochodzi z XIX wieku i zbudowany został w stylu neoklasycystycznym, z kamienia i cegły. Obiekt wpisany jest do rejestru zabytków województwa katowickiego (nr 1297/83) i podlega całkowitej ochronie prawnej. Fundamenty i mury piwnic murowane z kamienia łamanego i polnego wapienia dolomitu z miejscowych odkrywek. Ściany zewnętrzne starej części murowane są z kamienia i mają grubość około 1m. Przybudówka od strony zachodniej zbudowana z cegły. Dworek przedstawia typowe dla połowy XIX wieku rozwiązania budowli szlacheckich. Fasada z podstawowym elementem kompozycyjnym architektury klasycystycznej w postaci kolumnowego portyku frontowego. Jest to typowe rozwiązanie stosowane w dworkach wiejskich z XIX wieku. Parterowe dworki opracowywane były zazwyczaj w powściągliwej formie. Kolumnowy portyk lub ganek nadawał im reprezentacyjny wygląd.

Na ostateczny kształt dworku miały wpływ przebudowy dokonywane przez kolejnych właścicieli dostosowujące budynek do ich potrzeb. Przebudowa z 1910 roku zmieniła formę architektoniczną dworku, po dobudowaniu gzymsu podniosła się elewacja czyli jej wysokość zmieniła spadek dachu i jednocześnie zmienia się proporcja bryły. Część starsza dworku przykryta jest czterospadowym dachem połączona od zachodu przybudówką z około 1910 roku (opis formy zewnętrznej obiektu za opracowaniem dokumentacji konserwatorskiej dla arch. Bronisławem Mzykiem). W ostatnim czasie cały park z dworkiem został ogrodzony i jest dostępny podczas prowadzenia zajęć w dworku oraz w godzinach otwarcia restauracji Sorrento. 

Piwnica do przechowywania artykułów spożywczych w czasach gdy nie było lodówek ;)

Była zabudowa dworska, która była administrowana przez GS Bolesław. W chwili obecnej obiekt nieużytkowany. 

Warto dodać, że na terenie parku jest bezpłatny parking, gdzie można pozostawić samochód i zobaczyć park oraz dworek. Wnikliwe oko dostrzeże sporo pozostałości z dawnych czasów. Szczerze polecam wpaść do Bolesławia. 

Źródła: www.gminaboleslaw.pl

              visitmalopolska.pl