Galicyjska Kolej Transwersalna w Beskidach

Najczęściej okupacja, niewola i zabory źle się kojarzą. Niestety Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVIII wieku była państwem słabym, źle rządzonym i niesprawnym politycznie. Wyniszczona wieloletnimi wojnami i pogłębiającym się kryzysem gospodarczym okazała się być – na tle innych państw europejskich – krajem zacofanym. Zadłużenie i nietrafione decyzje polityczne oraz wewnętrzne podziały doprowadziły do trzech rozbiorów Polski. 

Niemniej to w okresie zaborów doszło do wielu ważnych inwestycji komunikacyjnych, na które Polski nie było wcześniej stać. Na południu powstało w bardzo krótkim czasie wiele nowoczesnych linii kolejowych, które łączyły większe ośrodki miejskie i gospodarcze leżące w granicach Cesarstwa Austriackiego i Austro-Węgier z Wiedniem.


 Na szczególną uwagę zasługuje trasa kolejowa zwana jako  Galicyjska Kolej Transwersalna. Ja bym chciał zwrócić uwagę na  krótki ale ciekawy jej odcinek od Żywca do Chabówki, gdzie pozostały piękne dworce, które w ostaniach latach zostały splądrowane i opuszczone. 

Zdjęcie przedstawia starą stację w Jeleśni [foto-Polska]

Trasę  Galicyjskiej Kolei Transwersalnej wytyczono wzdłuż głównego grzbietu Karpat, po jego północnej stronie. Jego początek znajduje się w Czadcy na Słowacji, następnie biegnie przez Zwardoń, Żywiec( tu pociągi docierały już kilka lat wcześniej z Bielska ), Suchą Beskidzką, Chabówkę, Nowy Sącz, Jasło, Zagórz aż po Husiatyń na Ukrainie.

Bardzo owocny jeśli chodzi o budowę kolei żelaznych, był rok 1884, kiedy to oddano do użytku poszczególne odcinki trasy z peronami i dworcami kolejowymi, stanowiącymi być lub nie być  dla miejscowości położone bezpośrednio przy trasie kolei.

Stacja Lachowice.  Niestety nie istnieje

Budynki stacyjne powstawały według typowych projektów przewidzianych do wykorzystania na trasie C.K. Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Charakteryzowały się one jednolitym stylem neorenesansowym, były jednopiętrowe, symetryczne z ryzalitami, w części środkowej z przelotowym korytarzem, połączonym z poczekalnią, kasami i pocztą. Na parterze znajdowały się pomieszczenia dyżurnego ruchu i zawiadowcy stacji, na piętrze mieszkania służbowe dla personelu kolejowego.

 Otwarcie odcinka Galicyjskiej Kolei Transwersalnej: Sucha Beskidzka - Żywiec nastąpiło 16.12.1884 dworzec w Suchej wybudowano troszkę wcześniej.

 Dworzec w Suchej beskidzkiej widziany od ul. Mickiewicza

 Niestety kasy zamknięte jedynie można schronić się przed deszczem i zimnem.

 Budynek przeznaczony do sprzedaży. Lokalna społeczność jest tym oburzona.

 Większość mieszkańców Suchej była w jakiś sposób związana z koleją.

 Jasień i Mioduszyna w tle.

Bardzo ważny węzeł kolejowy. Nowy przystanek ma być budowany w sąsiedztwie drogi krajowej DK 28, tuż przy wjeździe do SB.

Most kolejowy nad Stryszawką, na trasie Kraków - Sucha Beskidzka. W tle Lipska Góra.



Przejazd kolejowy - strzeżony na rasie: Sucha Beskidzka - Zakopane.

 Dworzec w Makowie Podhalańskim niestety jest nieczynny całkowicie, natomiast pod zadaszeniem zbiera się tylko miejscowy element.

 Fragment oszklonej antresoli służącej do ochrony przed wiatrem deszczem i śniegiem.

 Widok z peronu na budynek stacji.

 Kierunek Chabówka, Zakopane.

Widok z pod dworca na były dworzec PKS, gdzie w tej chwili jest pusty plac służący za parking. W tle z nadajnikiem Makowska Góra.

 Jak widać dworce kolei galicyjskiej posiadały tzw. dachy naczółkowe z niewielkimi trójkątnymi połaciami powstałymi na skutek ukośnego ścięcia szczytów kalenic. Ściany zewnętrzne budynku były otynkowane. Boniowania zdobiły całą część parterową, a na piętrze narożniki budynków. Płaszczyzny wokół otworów okiennych oraz gzymsy oddzielające parter od piętra podkreślane były białym kolorem. Ściany szczytowe wykonywano z drewna i zdobiono na wzór tyrolski.
 

Stacja Lachowice przed wojną.

Dużą wagę przywiązywano do detali (stylowe lampy, dzwony szlakowe, pompy wodne i ławki, zegary, jednolite napisy, tabliczki kilometrażowe podające odległość od Wiednia) i do zieleni. Przy każdym budynku zaprojektowane były ogrody. Przewidywano nasadzenia drzew, krzewów i pnączy porastających werandy osłaniające przestrzeń między ścianą dworca a torem, klomby kwiatowe, gazony oraz szpalery żywopłotowe zaznaczające granice ciągów komunikacyjnych na stacjach oraz na otwartej przestrzeni zabezpieczające tory przed nawiewaniem śniegu. 

Sucha Beskidzka. Trasa kolei o wschodzie słońca. W głębi Mioduszyna.

Jedyny kursujący pociąg IR Częstochową - Zakopane. Trochę szkoda.

Żródła: [ http://podgorze.pl, fotopolska.pl, parafia-lachowice.pl]]