Złoty Potok - dworek Zygmunta Krasińskiego

Wczesna wiosna lub jesień to bardzo sprzyjający czas do zwiedzania Jury. Ileż tu mieści się ukrytych skarbów, które niestety bujna roślinność skrywa przed ludzkimi oczami w okresie letnim lub późno wiosennym. Natomiast okres kwitnienia roślin potęguje uczucie piękna i dodaje świeżości po długiej zimie. Tym razem padło na długo nieodwiedzany Złoty Potok oraz najbliższe jego okolice.

Dworek Krasińskich

Na teren ogrodzonego olbrzymiego terenu płacowego wprowadza nas bram i tabliczka informacyjna.

Nie sposób, by przejść obojętnie obok najciekawszych budowli Złotego Potoku, które pięknie położone zachwycają oczy turystów i  wycieczkowiczów. Do tych wspomnianych należy zaliczyć niewątpliwie Pałac Raczyńskich, dwór Krasińskich oraz dom, w którym przebywał sam Jan Kiepura.

 Pałac Raczyńskich

Mostek i tama spiętrzająca wodę na stawie Irydion.

Staw Irydion położony jest w obrębie zespołu pałacowo-parkowego w centrum Złotego Potoka, przy ulicy Kościuszki i  powstał ze spiętrzenia wody rzeki Wiercicy. Nazwa stawu pochodzi od tytułu dramatu historyczno-filozoficznego Zygmunta Krasińskiego.

Od strony zachodniej nad stawem rozlokowane są zabudowania mieszkalne i gospodarcze służby pałacowej, tzw. dworskka zabudowa  warz domem, w którym przebywał Jan Kiepura. Zaś po o stronie pzreciwnej nad stawem dominuje bryła neoklasycystycznego pałacu z podjazdem i otwartą, w kierunku stawu, polaną widokową. W tafli wody, jak w lustrze, pięknie odbija się wizerunek pałacu.

W dalszej części wschodniego brzegu stawu, niemal do samego lustra wody, schodzi zieleń parkowa. Staw dostępny jest o każdej porze roku, jednak najpiękniej prezentuje się jesienią, gdy liście drzew mienią się kolorami. W tej chwili stawem opiekują się również wędkarze.

Prawdziwą atrakcją stawu jest pomysłowo zaprojektowany jaz z mocno sklepionym urządzeniem piętrzącym, który spełnia rolę mostu ozdobionego murowaną balustradą, a w przeszłości gazonami.

Trochę historii.

Dworek najprawdopodobniej został zbudowany w 1829r. przez Stanisława Leskiego – herbu Gończa, siostrzeńca poprzedniego właściciela Potoka  od 1815r.  Michała Pruszaka – herbu Leliwa, pułkownika wojsk napoleońskich.  W 1839r. jako właściciel Potoku figuruje pułkownik Feliks Skarżyński, a w rok później w 1840r. dobra Potockie zakupuje na licytacji kapitan Cyprian Pintowski. Poeta polskiego romantyzmu  Zygmunt Krasiński przebywał na Jurze trzykrotnie.  Po raz pierwszy 12 października 1849r. wraz z żoną i ojcem złożył wizytę na Jasnej Górze i zwiedzał okolice Częstochowy. Jura tak spodobała się Krasińskim, że jego ojciec generał hr. Wincenty Krasiński nabył dobra złotopotockie 21 lipca 1851r. od kapitana Cypriana Pintowskiego,  a Zygmunt po raz pierwszy odwiedza Potok  16 grudnia 1852r. przejazdem w towarzystwie hr. Lubomirskiego.. Na dłużej poeta przebywał w dworku wraz z rodziną od  29 lipca  do 22 września 1857r. W Potoku zmarła wówczas 12 września najmłodsza córka Zygmunta Krasińskiego – 4-letnia Elżbietka. Po tej tragedii poeta wyjechał do Paryża i nigdy już nie powrócił do kraju. Tutaj był jego ostatni pobyt w ojczyźnie.

Dworek parterowy,  zbudowany w stylu klasycystycznym na planie prostokąta  o dziewięcio-osiowej elewacji frontowej  z gankiem  wspartym na dwóch parach kolumn toskańskich. Budynek kryty dachem naczółkowym, podbity gontem. W 1952r. po pożarze, wnętrze zostało przebudowane z zachowaniem układu dwutaktowego a schody na poddasze przeniesione z zewnątrz do środka. Dworek służył wtedy jako budynek mieszkalny dla nauczycieli Technikum Rolniczego zlokalizowanego w Pałacu Raczyńskich.   Obecnie w dworku mieści się Muzeum Zygmunta Krasińskiego, gdzie eksponowane są przedmioty osobistego użytku poety, meble pałacowe, obrazy  i pianino marki Erard , wybierane w Paryżu dla muzy poety Delfiny Potockiej  przez Fryderyka Chopina.

Oto niektóre zachowane łupy z polowań

Obrazki z polowania stanowią wyposażenie muzeum.

Warto  również wspomnieć o budynkach po drugiej stronie drogi, gdzie w tej chwili jest siedziba Nadleśnictwa Lasów Państwowych w złotym Potoku. natomiast tuż obok  barki, które były zaadoptowane na mieszkania dla ludzi pracujących w ramach PGR-ów. W tej chwili niektóre przeszły na własność i gospodaruje nimi Wspólnota Mieszkaniowa.

Przykład gospodarności byłych PGR-ów

 Budynek nadleśnictwa w poprzednim pałacu

Stara zabudowa podworska

Pomnik ku czci dla Tadeusza

Na koniec akcent wiosenny

Źródła informacji: Janów.pl