wtorek, 23 lipca 2024

Uroki Bałtyckiego Wybrzeża 3: Frombork - Wieża Wodna i Kanał Kopernika

W końcu zrealizowane są moje marzenia, aby popłynąć z Krynicy Morskiej statkiem do Fromborka i zobaczyć dzieła architektury gotyckiej oraz inne miejscowe perełki. 

Frombork od strony Zalewu Wiślanego 

 Zatem ruszajmy w rejs statkiem Anita, którym dysponuje Żegluga Gdańska. 


W oddali widać dwa statki, które płyną w kierunku portu, a jednym z nich jest Anita, która wypłynęła z Elbląga i podąża do Krynicy Morskiej z letnikami.  


Kiedy statek zacumuje do nadbrzeża z pokładu zejdą pasażerowie i statek ruszy do Fromborka z nowymi uczestnikami rejsu. Po południu ok. 16:40 powróci z powrotem. 



Na pokładzie znajduje się ok 250 osób. 

Żegnamy Krynicę Morską w widoczną latarnia morską i wypływamy na wody Zalewu Wiślanego 

W oddali widać Frombork 


Monika, która wypłynęła z Krynicy Morskiej 10 min. wcześniej już zacumowana, a letnicy poszli zwiedzać. 

 Z perspektywy wnikliwego turysty, mogę powiedzieć, że na terenie obecnej Polski mamy perełki do zobaczenia, o których dla wielu ludzi nie wiele wiadomo. Poza tym dostrzegam również, że po sezonie letnim Frombork jest raczej rzadko odwiedzany. To głównie w lecie przypływają rzesze turystów z Krynicy Morskiej, które przez kilka godzin mogą nieco liznąć historii długiej na co najmniej 600 lat. Poza wzgórzem katedralnym jest wiele rzeczy do zobaczenia. Mnie zauroczył Kanał Kopernika. A dlaczego? 


Nadzalewowa Kolej Drezynowa - Stacja Frombork
Drezyna kolejowa, którą można wypożyczyć i dojechać nią aż do Tolkmicka. Niezapomniane wrażenia gwarantowane. 

Port we Fromborku 

W porcie.


Kanał Kopernika, który jest połączony z Zalewem Wiślanym 

Ponieważ jest on rzeczywistym diamentem na skalę światową. Jak na ówczesne czasy takiego rozwiązania jeszcze nie stosowano. Zatem diecezja warmińska w tamtych czasach była jakby "państwem" w państwie  Krzyżackim. Takie uprawnienia miała z nadania samego papieża. Miała zarówno władzę kościelną jak i świecką. Najwyższą władzę miał biskup. Z tego względu oprócz potężnej władzy, pieniędzy i wpływu na politykę dbali też o myśl techniczną, która ułatwiała im życie. Różne wysokie funkcje w kapitule warmińskiej we Fromborku pełnił sam Mikołaj Kopernik, jednak stanowiska biskupa warmińskiego nie  piastował. 



Przybywając do Fromborka w większości wszelkie pamiątki oraz  miejsca obracają się wokół Kopernika. Dosłownie prawie wszędzie można natknąć się na gadżety, portrety lub obrazki z wizerunkiem Mikołaja.   


Średnio pasują te baraki do gotyckiej zabudowy.  


Nazwa “ Plac Górników” we Fromborku nie jest bezpośrednio związana z górnictwem. Pochodzi od nazwiska Johanna Görnickego, który był burmistrzem miasta w XVI wieku. To on przyczynił się do rozwoju Fromborku, a jego nazwisko z czasem stało się częścią historii tego miejsca. Po wojnie nieco zniekształcono ideę tego miejsca, dlatego plac ma taką nazwę do dzisiaj. 



Wieża Wodna - główny cel naszej wycieczki. 

Dzisiejszy kanał przebiegający niegdyś przez Frombork, nazwany jest również Kanałem Kopernika. Został on poprowadzony od lewego, zachodniego brzegu rzeki Baudy w jej środkowym biegu do Zalewu Wiślanego na wysokości dzisiejszego portu. Dokumenty historyczne mówią o jego istnieniu już w wieku XIV. Zatem Kopernik, urodzony w 1473 roku, wbrew powszechnie przyjętej nazwie, nie mógł być jego twórcą ani inicjatorem. 

Kanał, którego budowę poprzedzono dokładnymi pomiarami wysokościowymi, jest doskonałym przykładem wysokiego poziomu wiedzy i umiejętności średniowiecznych budowniczych, tworząc koryto kanału.


Widok z wieży na Kanał Kopernika


Obraz przedstawia jak wyglądał wodociąg we Fromborku 

Natomiast  w terenie wykorzystano naturalne wzniesienia jako jedną ze ścian kanału, a ze ściętej ich części stworzono drugi brzeg w postaci masywnego wału izolowanego gliną. Głównym powodem zbudowania kanału była konieczność doprowadzenia do miasta wody pitnej. Siłę spadku wody wykorzystano ponadto do napędzania młyna, foluszy i garbami. Kanał pełnił również rolę higieniczno-sanitarną oraz przeciwpożarową, a także utrzymywał stały poziom wód gruntowych. 

 Do Fromborka kanał wpływał od strony północno-wschodniej. W mieście płynął u podnóża skarpy północnej Wzgórza Katedralnego, następnie; w przybliżeniu w miejscu, gdzie dzisiaj stoi pomnik Mikołaja Kopernika, skręcał na północny-zachód w kierunku Zalewu Wiślanego. 






W tym miejscu można sobie wygodnie usiąść zobaczyć film na temat funkcjonowania Wieży Wodnej oraz posłuchać muzyki Hendla  




Przez lornetkę można zobaczyć dużo i daleko ;)


W początkowym okresie nad Kanałem zbudowano młyn, który w 1571 roku przebudowano na wieżę wodociągową. W jej wnętrzu umieszczono urządzenie czerpakowe, które pompowało wodę na Wzgórze Katedralne oraz do zespołu kanonii systemem rur drewnianych. Wodociąg ten działał do XVIII wieku. W 1872 roku ponownie, po trzystu latach, wykorzystano wieżę do urządzenia młyna, który funkcjonował do końca 1944 roku. 




Ujęcia z wnętrza wieży 



Na terenie wieży funkcjonuje miła kawiarnia 





Do dzisiaj z całego zespołu hydrotechnicznego i młyna ocalała jedynie Wieża Wodna, która od roku 1964 wykorzystywana jest jako punkt widokowy.  Kanał przestał spełniać swoją rolę po 1944 roku. Jego korytem spływały jedynie wody opadowe i powodziowe. 

 W latach 60 XX wieku zniszczono i zasypano odcinek o długości 766 m przebiegający przez miasto. Zachowany został jedynie fragment koryta o długości 212,5 m na odcinku od Wieży Wodnej do ujścia w Zalewie Wiślanym. Poza miastem, w kierunku rzeki Baudy, Kanał stopniowo zarastał krzewami i samosiejkami drzew W wielu miejscach skarpy uległy uszkodzeniu, a suche dno koryta podniosło się znacznie w sposób naturalny. W tej chwili jest to suchy zarośnięty rów, a woda gromadzi się tylko podczas wysokiego stanu  po obfitych opadach deszczu lub w czasie roztopów wiosennych.  


Serce miasta Fromborka 




Widok z wieży 




Plac Górników


Widok w kierunku zabytkowego wzgórza z nad Zalewu Wiślanego   


Najważniejsze dane dotyczące Kanału Kopernika. długość Kanału wynosiła 5846 metrów, szerokość 5 metrów (według pomiaru z 1958 roku). Kanał był użytkowany od wieku XIV do roku 1944. 

 Kanał, pod nazwą Kanał Kopernika, został wpisany do rejestru zabytków 27 czerwca 1968 roku. W chwili obecnej wieża jest po remoncie i udostępniona do zwiedzanie. Po wykupieniu biletu w sklepiku z pamiątkami tuż obok wejścia do wieży otrzymujemy gratisowo potężna lornetkę, poprzez którą z góry można oglądać rozległe widoki na Zalew Wiślany oraz najbliższą okolicę. 

Z wieży  także widać monumentalny pomnik najbardziej znanego mieszkańca Fromborka Mikołaja Kopernika, Stare Miasto oraz zabudowę Fromborka i miejską plażą. Przez lornetkę możemy dostrzec także port, do którego w sezonie turystycznym przypływają statki wycieczkowe z Krynicy Morskiej oraz zabudowania Piasków, jako ostatnią wioskę rybacką po stronie polskiej. 

Serdecznie polecam tę atrakcję, gdyż jest ona rzadziej odwiedzana i na ogół przewodnicy grupy wycieczkowe prowadza głownie na teren wzgórza Katedralnego. 

Czas pożegnać Frombork i wyruszyć w trasę powrotną do Krynicy Morskiej  

Polecam rejsy nie tylko do Fromborka, ale także do Tolkmicka lub Elbląga. Informacje na temat cen i godzin rejsów można znaleźć pod linkiem: Żegluga Gdańska 


3 komentarze:

  1. Świetnie napisane, dużo użytecznych informacji, przeczytałam z przyjemnością bo kiedy byłam we Fromborku wieżę potraktowałam po macoszemu gdyż bardziej ciągnęło mnie na wzgórze. Jednak miałam niedosyt zwiedzania więc jest plan na powtórkę. Mam zamiar pochodzić po obrzeżach miasta więc może namierze resztki kanału. Poza tym jest tam jeszcze parę ciekawych rzeczy do zobaczenia. To zadziwiające, że w takiej małej miejscowości można tak wiele zobaczyć. Frombork to wspaniałe miejsce, katedra, planetarium unikatowy szpital św. Ducha i wieża to naprawdę zabytki na skalę europejską. Przesyłam moc pozdrowień 👍🙂

    OdpowiedzUsuń
  2. Ciekawe miejsce Pokazałeś, Nie byłam we Fromborku, to też chętnie poczytałam o tych ciekawostkach. Przypatrując się zdjęciom zauważam, że często przy ciekawych zabytkach "poprzyklejane są różne kramy i inne budki, czasami nie można zrobić ciekawego zdjęcia danego zabytku. Pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
  3. Kilka lat temu mieszkaliśmy przez dwa tygodnie w Tolkmicku i właśnie z tego miasta płynęliśmy do Krynicy Morskiej. Odwiedziliśmy również Frombork i byliśmy na Wodnej Wieży. To piękna miejscowość z wspaniałą historią i wieloma zabytkami. Warto tam pojechać.
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń

Bardzo miło mi, że gościłeś na moim blogu.!
Za pozostawiony komentarz z góry dziękuję i postaram się jak najszybciej odpowiedzieć. Komentarze anonimowe będą moderowane tylko pod warunkiem, że będą opatrzone imieniem lub pseudonimem (nickiem).
Serdecznie pozdrawiam !!!