sobota, 5 kwietnia 2014

Bytom - Kolonia Zgorzelec

Być może nie wszystkim się spodoba moja dzisiejsza propozycja. Dlaczego? Otóż Śląsk i jego ciężka specyficzna zabudowa przemysłowa różni się od kolorowych domków obłożonych styropianem i pomalowanymi jak w bajce kolorami. Tu dominuje charakterny klimat robotniczy z okresu XIX i początku XX w. Często na ścianach pozostała jeszcze warstwa dymu i sadzy z okresu rewolucji przemysłowej. 

Dzisiaj więc zapraszam na niezwykłą wycieczkę po zapomnianym przez świat Zgorzelcu.


Kolonia Zgorzelec to zespól 37 jednorodnych budynków mieszkalnych oraz jeden obiekt użytkowy, w którym pierwotnie mieściły się pralnia, magiel i  piekarnia na potrzeby zamieszkanej tu społeczności. 

Ta robotnicza kolonia pięknie położona jest na wysokiej skarpie, po lewej stronie rzeki Bytomki w południowej części Bytomia. 

Rozlewiska Bytomki

Przez osiedle to poprowadzona jest droga, z pomocą której można się dostać do sąsiednich dwóch  dzielnic; Łagiewnik lub Szombierek.  

 W tle droga łącząca dwie bytomskie dzielnice; Łagiewniki i Szombierki



Osiedle powstało w 1897 roku dla  pracowników huty Hubertus (późniejszej huty Zygmunt). Cały zespół budynków został oddany do użytku w roku 1901. Jednak nie długo osiedle było pod władaniem jej założyciela, Huberta von Tiele-Wincklera.  




 Kilkanaście lat później sprzedano osiedle rodowi Schaffgotchów. To dosyć ciekawe wydarzenie, bo takie kolonie robotnicze nie były zazwyczaj przedmiotem handlu. Osiedle to jest pięknie skomunikowane stromą drogą z serpentynami do doliny rzeki Bytomki. Dolinę w tym miejscu była bardzo s urokliwa, z płynącą wodą wąskim  jarem. Kilkaset metrów dalej znajdowały się młyny wodne. Na tę sytuację wskazuje chociażby ulica Szombierski Młyn.

W przeszłości nad Bytomką funkcjonowało wiele młynów wodnych.  Niestety na terenie Bytomia do dzisiejszych czasów nie zachował się żaden z nich.

 Widok na głęboką dolinę Bytomki




Więcej na ten temat TU Dolina Bytomki

Jednym z młynów istniejących jeszcze na początku XX w. był drewniany Młyn Pielki , który znajdował się w rejonie oczyszczalni ścieków przy ul. Łagiewnickiej.
Drugim z opisywanych obiektów jest Młyn Gojny, który wybudowany został na przedpolu nasypu Kolei Prawoodrzańskiej, przy obecnej ul. Młyńskiej. Był to budynek murowany z przyległymi budynkami pomocniczymi.
Niestety po innych młynach wiele śladów nie pozostało.

 Dolina Bytomki i zrekultywowane jej otoczenie



Rozlewiska Bytomki, na których od wielu lat gniazdują ptaki wodne

W tej chwili cała kolonia Zgorzelec składa się z ponad 30 małych, dwukondygnacyjnych kamieniczek z frontowym wejściem, sienią i również frontowymi schodkami. 



Urzeka przede wszystkim podobieństwo każdego budynku. Kolonia otoczona jest roślinnością, także pomiędzy budynkami rozłożyste drzewa. Urozmaicona rzeźba terenu sprawia, że miejsce to jest wyjątkowo przyjazne, szczególnie dla starszych osób i większość tu takich mieszka. 

 
Część kamienic została jednak opuszczona i straszy zamurowanymi oknami, na ich elewacjach śmieszą namalowane białą farbą “bramki” do gry w piłkę, natomiast część jest w naprawdę dobrym stanie. Kilka lat temu tutaj właśnie zrealizowano większą część filmu "Hiena" z Borysem Szycem w roli głównej.






 Te okrągłe tarcze, to Ankry,  które mają za zadanie spiąć budynek z pomocą wewnątrz wmurowanych grubych prętów, natomiast na obu końcach na gwintowanej częścią zakładano okrągłe,  kwadratowe lub prostokątne podkładki.





Ankra

  Bardzo ciekawa płaskorzeźba pozostająca na tej ścianie przez wiele lat.







 Typowo śląskie elementy zabudowy robotniczej


Były budynek gospodarczo-usługowo-rozrywkowy dla mieszkańców osiedla







Kilkanaście lat temu Barbara Klajmon, ówczesna Konserwator w Bytomiu (a w tej chwili  Konserwator Wojewódzka), rozpoczęła akcję totalnej rewitalizacji Zgorzelca. Częściowo się to udało – mówi o tym stan połowy obiektów i wpisanie do rejestru zabytków. Niestety, plan się nie powiódł do końca, bo  kolonii nie chcieli zamieszkiwać młodzi ludzie, bytomscy artyści i ludzie wolnych zawodów. Po za tym już wielokrotnie zmieniły się władze i zmieniły się priorytety. Niestety problem się pogłębia. Autobusy kursują raczej rzadko, a do sklepu mieszkańcy muszą wędrować do dzielnicy Szombierki ok 2 km.


W tle Szyb Krystyna byłej KWK Szombierki

Plan sytuacyjny  kolonii Zgorzelec nie był zbytnio skomplikowany. Dostosowano się do istniejącego przebiegu drogi z Łagiewnik do Szombierek. Na terenie kolonii wytyczono zatem trzy prostopadłe do niej drogi, które stały się głównymi osiami kolonii. Połączyły je dwie drogi równoległe. Wzdłuż nich ulokowano budynki mieszkalne. Jedynie budynek pralni i piekarni stał nie przy drodze, lecz  w środku podwórza, podobnie jak budynki gospodarcze. 


Położenie koloni Zgorzelec. 
W zakolu rzeki Bytomki, nad stawami są miejsca do zaparkowania samochodu, tablice informacyjne, a nawet stosowne miejsce na zorganizowanie ogniska.

źródła: mmsilesia.pl; rzeka.org

87 komentarzy:

  1. I to jest swietne, ta surowosc. cegla, symetria.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No właśnie, ale mało kto docenia taką architekturę. :(

      Usuń
  2. Łabądek się chyba zdenerwował ;) Etykietki masz fajnie zrobione:)

    OdpowiedzUsuń
  3. Osiedle wydaje sie ciekawe, budynki mocne, chyba sporo miejsca w srodku, szkoda i az dziw, ze nikt tam nie chce mieszkac, tym bardziej, ze polozone wsrod zieleni a moim zdaniem odleglosc do cywilizacji - 2km to zaleta a nie wada. Juz widze jak mozna by pieknie zagospodarowac miejsca miedzy domami, porobic ogrodki, jakies drewniane urzadzenia dla dzieci do zabawy, postawic laweczki, naprawde to miejsce ma potencjal!
    Mysle, ze jeszcze znajda sie chetni na zamieszkanie :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dobra podpowiedz i idea. Niestety polskie społeczeństwo nie jest do tego przygotowane. Obywatelskie podejście chyba musi być kreowane przez całe następne dziesięciolecia ;)

      Usuń
  4. Domy te przypominają mi familoki przy kopalni Chwałowice w Rybniku, w jednym z takich domów mieszkał kiedyś mój brat. Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  5. Fajny spacer, podobają mi się ściany i parapety pomalowane na czerwono dookoła okien:) dużo zielonych terenów jest tam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To jest już taki śląski motyw, który raczej jest w zaniku ;)

      Usuń
  6. każdy zabytek jest tak samo ważny - czy to drewniana cerkiew, czy to cmentarz poległych upowców lub krasnoarmijców, czy stara fabryka lub grodzisko, kapliczka, most, stara tablica czy słup - każdy ma taką samą wartość. A My lubimy i takie - przemysłowe, XIX wieczne klimaty ;)
    Pozdrawiamy;)

    OdpowiedzUsuń
  7. Takiego ksz ałtu ankier nie znalem wcześniej, choć temat architektury przemyslowej jest mi bliski, zwlaszcza konstrukcje ceglane.

    OdpowiedzUsuń
  8. Szczerze powiedziawszy to te czerwone zabudowania w połączeniu z zielenią, słońcem i błękitnym niebem są naprawdę kolorowe i... przyjazne! :)

    OdpowiedzUsuń
  9. Bo miejsce jest rzeczywiście ładnie położone i przyjazne. Niestety zmienił się trend i prawie wszyscy raczej uciekają z dużych ośrodków miejskich związanych wcześniej z przemysłem.

    OdpowiedzUsuń
  10. To u Ciebie lubię, niby kilka niezbyt ciekawych domów, ale w połączeniu z opisem i historią tego miejsca jawią się jako interesujące i warte zobaczenia miejsce. Poza tym ile tutaj użyto logiki podczas projektowania tego miejsca. Do pracy było blisko, podstawowe potrzeby załatwiano na miejscu i jeszcze w pobliżu wydzielono miejsce na wypoczynek. Tak projektowano większość osiedli robotniczych na Śląsku. Nawet za czasów komuny nie podchodzono do tego aż w tak profesjonalny sposób. A dzisiaj niestety już tak się nie buduje. No i wiek tych budynków. Wiele przetrwało już ponad sto lat i dalej jest zamieszkałe. Czasami o niskim standardzie, ale były tez domy lepiej wyposażone.
    Świetne fotki, ciekawy post.
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dokładnie tak. Chyba na Śląsku jest najwięcej przykładów dobrej zabudowy i troskę kapitalistów o potrzeby ludzi.
      Dzięki za pochwale Wkraju :)
      Gorąco pozdrawiam :)

      Usuń
  11. Może dzięki panu ktoś w końcu zainteresuje się naszymi budynkami i zrobi w nich remonty i zadba o skoszenie trawy i czystość;

    OdpowiedzUsuń
  12. Piękne zdjęcia. Dodałam w tym tygodniu galerię zdjęć ze Zgorzelca na Panoramio. Szkoda że dzisiaj połowa jak nie większość z tych budynków jest wysiedlona.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ponoć jest kasa na rewitalizacje koloni w latach 2015 - 2020. Jest tez projekt, tylko szczegółów nie znam.

      Usuń
  13. Mmm mój dom!!! :) fajnie ci wyszlo synek...

    OdpowiedzUsuń
  14. Mi sie podobo zyja tu już 17 lot

    OdpowiedzUsuń
  15. Very shortly this website will be famous among all blog viewers, due to it's pleasant articles
    or reviews

    OdpowiedzUsuń
  16. • pequeno número de textos jamais contam histórias ficcionais.

    OdpowiedzUsuń
  17. Sugestão materno a aconchego do homem.

    OdpowiedzUsuń
  18. Thanks for the auspicious writeup. It actually was a leisure account it.
    Look advanced to far brought agreeable from you! However, how
    could we keep up a correspondence?

    OdpowiedzUsuń
  19. Fantastic blog you have here but I was curious if you knew of any forums that cover the same topics discussed here?
    I'd really love to be a part of community where I can get suggestions
    from other experienced people that share the same interest.
    If you have any recommendations, please let me
    know. Cheers!

    OdpowiedzUsuń
  20. Hi, every time i used to check blog posts here in the early hours in the
    dawn, for the reason that i love to learn more and more.

    OdpowiedzUsuń
  21. Thanks to my father who told me on the topic of this web site,
    this blog is actually awesome.

    OdpowiedzUsuń
  22. Amazing! Its genuinely amazing paragraph, I have got much clear idea on the topic of from this article.

    OdpowiedzUsuń
  23. casino games slots
    casino games
    online casino real money
    slot online
    online casino

    OdpowiedzUsuń
  24. slot online
    online casino real money
    play casino games online
    casino games real money
    casino games real money

    OdpowiedzUsuń
  25. online casino
    online casino
    casino online
    casino games
    casino online

    OdpowiedzUsuń
  26. 57 year old Petroleum Engineer Hutton from Cold Lake, has lots of pursuits which include embroidery, 바카라사이트 and aircraft spotting.
    Keeps a trip blog and has plenty to write about after going to Su Nuraxi di Barumini.

    OdpowiedzUsuń
  27. This is a great tip especially to those fresh to the blogosphere.
    Brief but very precise info… Many thanks for sharing this one.
    A must read article!

    OdpowiedzUsuń
  28. I'm very happy to uncover this website. I want to to thank you for ones time for this particularly fantastic read!!
    I definitely enjoyed every little bit of it and i also have you book marked
    to look at new things in your blog.

    OdpowiedzUsuń
  29. Hey! I understand this is somewhat off-topic but I had to ask.
    Does running a well-established blog such as yours take a massive
    amount work? I'm brand new to blogging but I do write in my journal on a
    daily basis. I'd like to start a blog so I will be able to share my
    personal experience and feelings online. Please let me know if you have any recommendations
    or tips for new aspiring bloggers. Appreciate it!

    OdpowiedzUsuń
  30. Nice weblog right here! Additionally your website lots up fast!
    What host are you using? Can I am getting your affiliate hyperlink in your host?

    I wish my site loaded up as quickly as yours lol

    OdpowiedzUsuń
  31. insert your data

    OdpowiedzUsuń
  32. As a blogger, we sometimes expertise writer's block.

    OdpowiedzUsuń
  33. This is such a WELL DEFINED article.

    OdpowiedzUsuń
  34. For latest news you have to visit the web and on the web
    I found this web site as a most excellent web site for latest updates.

    OdpowiedzUsuń
  35. Amazing issues here. I am very glad to see your article.

    Thank you so much and I am having a look forward to touch you.
    Will you kindly drop me a e-mail?

    OdpowiedzUsuń
  36. That is why no image shows up for it. Love
    this submit!

    OdpowiedzUsuń
  37. I love reading a post that will make men and women think.
    Also, thanks for allowing me to comment!

    OdpowiedzUsuń
  38. Thanks a lot for sharing this with all folks you really recognise
    what you are talking approximately! Bookmarked.
    Please additionally consult with my web site =). We can have a hyperlink trade arrangement between us

    OdpowiedzUsuń
  39. I visited multiple web sites but the audio quality for audio songs present at this site is truly excellent.

    OdpowiedzUsuń
  40. slot game
    casino games
    play casino games online
    online casino games
    casino games slots

    OdpowiedzUsuń
  41. I have read so many content about the blogger lovers however this post is
    actually a nice post, keep it up.

    OdpowiedzUsuń
  42. Woah! I'm really loving the template/theme of this blog.
    It's simple, yet effective. A lot of times it's very difficult to get that "perfect balance" between usability and appearance.
    I must say that you've done a great job with this. In addition, the blog loads extremely fast for me on Opera.
    Exceptional Blog!

    OdpowiedzUsuń
  43. Thanks very nice blog!

    OdpowiedzUsuń
  44. I appreciate, result in I found just what I was looking for.

    You have ended my 4 day long hunt! God Bless you man. Have a nice day.
    Bye

    OdpowiedzUsuń
  45. Hey there! This post couldn't be written any better!
    Reading through this post reminds me of my previous room mate!
    He always kept chatting about this. I will forward this post to him.
    Pretty sure he will have a good read. Many thanks for
    sharing!

    OdpowiedzUsuń
  46. WOW just what I was searching for. Came here by searching
    for wordpress

    OdpowiedzUsuń
  47. Hey there just wanted to give you a quick heads up and let you know a
    few of the images aren't loading properly.
    I'm not sure why but I think its a linking issue. I've tried
    it in two different browsers and both show the same outcome.

    OdpowiedzUsuń
  48. Hi there, after reading this awesome piece of writing i am also delighted
    to share my know-how here with friends.

    OdpowiedzUsuń
  49. This post is invaluable. How can I find out more?

    OdpowiedzUsuń
  50. Hello there I am so excited I found your web site, I really
    found you by error, while I was browsing on Bing for something else, Regardless I am here now
    and would just like to say kudos for a tremendous
    post and a all round exciting blog (I also love the theme/design), I don't have time to go through it all at the moment but
    I have book-marked it and also added your RSS
    feeds, so when I have time I will be back to read a great deal more, Please do keep up the superb work.

    OdpowiedzUsuń
  51. This is my first time pay a quick visit at here and i am genuinely impressed to read all at one place.

    OdpowiedzUsuń
  52. Hurrah! Finally I got a website from where I know how to truly get valuable information regarding
    my study and knowledge.

    OdpowiedzUsuń
  53. Heya are using Wordpress for your blog platform? I'm new to the blog world
    but I'm trying to get started and create my own. Do you require any html coding knowledge
    to make your own blog? Any help would be greatly appreciated!

    OdpowiedzUsuń
  54. With havin so much content do you ever run into any issues of plagorism or copyright violation? My blog has a lot of exclusive content
    I've either written myself or outsourced but it looks like a lot of it is popping
    it up all over the web without my agreement. Do you know any methods to help reduce
    content from being stolen? I'd really appreciate it.

    OdpowiedzUsuń
  55. Pretty nice post. I just stumbled upon your weblog and wished to say that I
    have really enjoyed browsing your blog posts.
    After all I will be subscribing to your feed and I hope you
    write again very soon!

    OdpowiedzUsuń
  56. I've been surfing online more than three hours today, yet I never found any interesting article
    like yours. It is pretty worth enough for me. Personally, if all web owners and bloggers made good content as you
    did, the net will be much more useful than ever before.

    OdpowiedzUsuń
  57. Hello! Do you know if they make any plugins to safeguard against hackers?
    I'm kinda paranoid about losing everything I've worked hard on. Any recommendations?

    OdpowiedzUsuń
  58. Can you tell us more about this? I'd want to find out more details.

    OdpowiedzUsuń
  59. Pretty part of content. I just stumbled upon your web site and in accession capital to claim
    that I acquire in fact loved account your blog posts.
    Anyway I will be subscribing on your feeds and even I fulfillment you access persistently
    fast.

    OdpowiedzUsuń
  60. I am really enjoying the theme/design of your web site. Do
    you ever run into any web browser compatibility problems?
    A couple of my blog readers have complained about my blog not working correctly in Explorer but
    looks great in Firefox. Do you have any solutions to help fix this issue?

    OdpowiedzUsuń
  61. I've been exploring for a bit for any high-quality articles or weblog posts in this
    sort of house . Exploring in Yahoo I at last stumbled upon this web site.
    Studying this info So i'm happy to convey that I've a very just
    right uncanny feeling I discovered just what I needed.
    I so much indubitably will make certain to don?t put out of your mind
    this site and provides it a look on a continuing basis.

    OdpowiedzUsuń
  62. Hi, just wanted to mention, I loved this blog post.
    It was funny. Keep on posting!

    OdpowiedzUsuń
  63. Incredible story there. What happened after? Good luck!

    OdpowiedzUsuń
  64. I got this web site from my pal who told me about this web page and now
    this time I am browsing this site and reading very
    informative articles or reviews here.

    OdpowiedzUsuń
  65. This is my first time pay a visit at here and i am
    actually impressed to read everthing at single place.

    OdpowiedzUsuń
  66. Way cool! Some extremely valid points! I appreciate you penning
    this article and also the rest of the website is very good.

    OdpowiedzUsuń
  67. mam takie pytanie odnośnie tego kompleksu sportowego zaraz obok tej kolonii. czy ten kompleks jest już otwarty? niesamowite boiska pojawiły się na tych hałdach i nikt ich nie używa. o co chodzi z tym miejscem? wiesz może?

    OdpowiedzUsuń
  68. Greetings! I've been following your web site for a while now and finally got the courage to go
    ahead and give you a shout out from New Caney Texas!
    Just wanted to tell you keep up the fantastic job!

    OdpowiedzUsuń
  69. Howdy! Do you use Twitter? I'd like to follow you if that
    would be okay. I'm definitely enjoying your blog and look forward to new updates.

    OdpowiedzUsuń
  70. Hi there, I desire to subscribe for this web site to obtain hottest updates, so where can i do it please assist.

    OdpowiedzUsuń
  71. Magnificent beat ! I would like to apprentice whilst you amend your site,
    how could i subscribe for a weblog site? The account aided me a applicable deal.
    I have been a little bit familiar of this your broadcast offered bright clear concept

    OdpowiedzUsuń
  72. Hi there! Do you know if they make any plugins to help with
    Search Engine Optimization? I'm trying to get my blog to rank for some targeted keywords but I'm
    not seeing very good gains. If you know of any please
    share. Thank you!

    OdpowiedzUsuń
  73. bookmarked!!, I love your site!

    OdpowiedzUsuń
  74. I've been browsing on-line more than 3 hours nowadays, but I never found any attention-grabbing article like yours.
    It is beautiful worth enough for me. In my
    opinion, if all web owners and bloggers made good content as you did,
    the net will likely be much more useful than ever before.

    OdpowiedzUsuń
  75. It's a pity you don't have a donate button! I'd definitely donate to this brilliant blog!
    I suppose for now i'll settle for bookmarking and adding your RSS feed to my Google account.
    I look forward to brand new updates and will share this website with my Facebook group.
    Talk soon!

    OdpowiedzUsuń

Bardzo miło mi, że gościłeś na moim blogu.!
Za pozostawiony komentarz z góry dziękuję i postaram się jak najszybciej odpowiedzieć. Komentarze anonimowe będą moderowane tylko pod warunkiem, że będą opatrzone imieniem lub pseudonimem (nickiem).
Serdecznie pozdrawiam !!!