Nowa Sól - neorenesansowa kamienica przy ul. Piłsudskiego 18

Chyba każdy, kto przynajmniej raz odwiedził Dolny Śląsk przyzna, ze jest to region o niezwykle bogatej historii oraz architekturze. To właśnie ona pokazuje przekrój społeczeństwa zamieszkującego na tym terenie. I pomimo tego, że Nowa Sól obecnie leży na trenie województwa lubuskiego, to geograficznie zawsze była związana ze Śląskiem. A szczególny rozwój przemysłu w XVIII i XIX w. przyczynił sie do rozwoju miasta i zamożności mieszkańców. Natomiast wille i kamienice, które pozostały z tamtych czasów ukazują niezwykłe piękno i charakter Nowej Soli. Takim szczególnie cennym przykładem ówczesnej zabudowy jest przepiękna kamienica u zbiegu ul. Piłsudskiego, Wyspiańskiego i Dąbrowskiego. W tej chwili zlokalizowana jest pod adresem: Piłsudskiego 18. 

Na ogół Nowa Sól jest miastem, która w dalszym ciągu jest bardzo bogata w liczne zabytki architektury reprezentujące cały przekrój stylistyczny przełomu XIX i XX wieku. Do najpiękniejszych obiektów należą neorenesansowe kamienice, a wśród wspomniany już budynek przy ulicy Marszałka Józefa Piłsudskiego 18. Od momentu wybudowania ten piękny obiekt stanowił temat pocztówek. Zresztą do tej pory przyciąga wzrok i uwagę przechodniów oraz zachęca do fotografowania. 

Widokówka przedstawiająca wspomnianą kamienicę - rok 1905  [foto polska]

Widokówka z 1909 r. [foto polska]

Neorenesansowa kamienica zbudowana została na przełomie XIX i XX wieku na rzucie trójkąta.  Wyróżnia się długimi fasadami od strony ulic o bogatych zdobieniach. Elewacje wykonano z żółtej cegły ceramicznej rozbijając je tynkowanymi elementami. W narożniku znajduje się wykusz w kształcie okrągłej wieży zwieńczonej ostrosłupowym hełmem. Partię dachu ozdobiły renesansowe szczyty oraz lukarny. Kamienica od początku była czynszówką z parterem przeznaczonym na działalność handlową. Bardzo ciekawe są również wejścia drzwiowe oraz otwory okienne ze stolarką. Od strony ul. Piłsudskiego ciekawość wzbudza portal z detalem głowy. 

Widok od strony zachodniej (stara droga do Zielonej Góry) 

Portal wejściowy i detal 

Bardzo ciekawy detal z głową rycerza. (Maszkaron) Mam nadzieję, że nastanie czas, kiedy ludzie bardziej docenią te wspaniałe i piękne kamienice w centrum miasta. W latach 60 - 80 XX w.  powstawały głównie osiedla z wielkiej płyty. W tej chwili buduje się prywatne osiedla deweloperskie. A szkoda, że zapomina się przepięknych kamienicach w centrum miasta. 

Karta pocztowa z przełomu XIX i XX w. [foto polska] Obecnie ul. Dąbrowskiego 

Nowa Sól - zespół dawnego browaru przy ul. Wrocławskiej 21

 Wędrując ul. Wrocławską w Nowej Soli nie sposób wyobrazić sobie jak mogła ona wyglądać jeszcze przed wojną. Nie brakuję tu budowli, które zadziwiają do dnia dzisiejszego. Na przeciwko Parku Odry w oczy rzuca się ciekawy budynek z kominem. To bryła jednego z trzech browarów jakie działały w Nowej Soli. Akurat to najmłodszy z nich, który przetrwał do dnia dzisiejszego.  Na budynku widnieje rok 1916, ale browar powstał dużo wcześniej. Warzenie piwa rozpoczęto już w 1880 r. W 1907 nastąpiła modernizacja zakładu (przebudowa warzelni, dobudowa kotłowni), natomiast w 1916 nadbudowa leżakowni i słodowni. Browar całą mocą działał aż do końca II Wojny Światowej.  Jakiś czas po zakończeniu działań wojennych i nastania nowej władzy rozpoczęto działania, by ponownie warzyć tu piwo, ale pełna produkcja ruszyła dopiero w 1958 roku. Produkcja trwała do powodzi w 1997 roku. Po tym czasie nie było woli, aby browar mógł działać ponownie.

Stan browaru w grudniu 2021 r.

Na ul. Wrocławskiej 

 Na ścianie frontowej wciąż widnieją namalowane etykiety produkowanego tutaj piwa i jest to niestety jedyna pamiątka po produkcji piwa jaka pozostała. Obecnie cały browar jest w rękach prywatnych i z roku na rok jego stan się pogarsza. Pomimo, że obiekt jest wpisany do rejestru zabytków od 1976 r. nie widać chęci właściciela, aby browar mógł odzyskać swój dawny blask. Jedynie kamienica sąsiednia, wchodząca w skład byłego browaru została ocalona od zapomnienia i popadnięcia w ruinę. 

Widok od strony Parku Odry 

Widok od strony u. Muzealnej/Wrocławskiej

Gatunek produkowanego piwa

Widok od strony parkingu Lidla

Gmach browaru

Na zespól byłego browaru wchodzą: 

1) budynek administracyjno-biurowy;

2) budynek słodowni, warzelni i laboratorium;

3) rozlewnia piwa beczkowego;

4) rozlewnia piwa butelkowego;

5) leżakownia;

6) fermentownia;

7) budynek mieszkalny. 

Byłe biuro i budynek mieszkalny. 

Najciekawszą formę architektoniczną posiadają: eklektyczny budynek mieszkalny, dawna leżakownia (słodownia, warzelnia, laboratorium) oraz dawny skład i fermentownia (rozlewnia piwa beczkowego), zbudowane z cegły klinkierowej, z nadbudową datowaną „1916”. 

Widok od strony Wrocławskiej 

Widok od strony parkingu 

Jestem pod wrażeniem piękna Nowej Soli, która ukryta jest w dawnej zabudowie mieszkalnej oraz przemysłowej. W mieście pozostały jeszcze piękne wille, które uzyskały nowe życie.  Niestety nie wszyscy ten urok dostrzegają. Miejmy nadzieję, że również zabytkowe kamienice dostaną drugie życie. 

Nowa Sól - Park Kopernika

 Należy do jednego z siedmiu parków położonych na terenie Nowej Soli i niestety w intrenecie jest nie wiele informacji na temat celowości powstania parku. I pomimo propagandy ubiegłego systemu politycznego -  jakoby kapitaliści byli wyzyskiwaczami ludzkiego potencjału, to na ogół prawda była zupełnie inna. Najczęściej zakładowe mieszkania, żłobki, przedszkola, a nawet szpitale i kościoły powstawały z inicjatywy właścicieli fabryk i innych zakładów pracy. Z podobnej inicjatywy  powstał także ten niewielki park, zlokalizowany u zbiegu obecnych ulic: Parkowej i Piłsudskiego. Wspomniany park na terenie tzw. Kolonii Hutniczej (Hütten-Kolonie), zwanej też Kolonią Berlińską (Berliner Kolonie) założony przy osiedlu robotniczym przeznaczony był dla pracowników Starej Huty i odlewni, powstał w latach 60-tych XIX w.  Powstanie parku związane jest z budową tzw. Kolonii Hutniczej czyli niewielkiego osiedla domów mieszkalnych dla pracowników pobliskiej odlewni. Domy do tej pory prezentują się bardzo dobrze i wskazują na klasę i charakterystykę zabudowy. Niestety w latach 60 i 70 powstały nowe osiedla oraz zabudowa z początku drugiego tysiąclecia, które zagłuszyły ideę wypoczynku w tym miejscu. Park jest mało widoczny. Od strony Parkowej usytuowany jest park handlowy "Czerwona Torebka". Natomiast od strony zachodniej budynek PZU oraz bloki Osiedla Kopernika. Stąd też i nazwa parku.  

Fontanna i spojrzenie kierunku czerwonej Torebki 

Park wieczorową porą 

Ganek zabytkowego domu mieszkalnego z 1860 r.  przy ul. Piłsudskiego 19 

Zwieńczenie fontanny 

Oryginalna zabytkowa willa na skraju Parku Kopernika  po remoncie z 4 ćw. XIX w. 

Park zasiedlają głównie drzewa liściaste, w którym dominują dęby. W centralnym punkcie usytuowana jest fontanna od której odprowadzają alejki w kilku kierunkach. W części północno zachodniej utworzono plac zabaw dla dzieci. Nie dawno park przeszedł rewitalizację. Zamontowano nowe latarnie z oświetleniem ledowym na stylizowanych słupach  i świetnie się prezentują one wieczorem. Jest także sporo ławek i stylizowanych koszy na śmieci. 

Natomiast wcześniej fontanna wyglądała nieco inaczej niż teraz. Sama okrągła betonowa misa fontanny  raczej się nie wiele zmieniła. Zmienione jest jej zwieńczenie i wodotryski.  Poprzednio fontanna była z sześcioma żeliwnymi żabami tryskającymi wodą (figury na jej zwieńczeniu nie było).  W tej chwili na zwieńczeniu fontanny zainstalowano betonową figurkę z wodotryskami. Pierwsza zamiana wyglądu parku  nastąpiła w latach 60-tych XX w.  W 1966 roku rozpoczęto budowę osiedla M. Kopernika zmieniono wówczas układ parkowy. Wytyczono nowe ścieżki, dobudowano drewnianą muszlę koncertową. Podczas kolejnej zmiany w latach 80 fontanna została przebudowana a żabki przeniesione na fontannę na Placu Powstańców Śląskich i Wielkopolskich przy ul. Zjednoczenia. 

Betonowa rzeźba dzieci 

Niewielka powierzchnia parku sprawia, że cieszy się on dużym zainteresowaniem mieszkańców pobliskiego osiedla, ale stanowi także skrót dojściowy do ul. Parkowej. Korzystają także z uroku parku posiadacze czworonogów, chociaż nie zawsze sprzątają po swoich pupilach. Park polubili także amatorzy tanich alkoholi, gdzie zaopatrują się w te napoje w okolicznych sklepikach. Na szczęście od czasu do czasu pojawiają się tu także strażnicy miejscy. 

Ps. Bardzo dziękuję za dodatkowe informacje Panu: Jarkowi Parahusowi z Muzeum Miejskiego w Nowej Soli.